Onderwijs moet (niet) leuk zijn

Moet onderwijs leuk zijn? 

Regelmatig lees ik verschillende meningen over dit, best belangrijke, vraagstuk.

Er zijn veel misverstanden over dat begrip "leuk". In het onderwijs bestaan er enkele stromingen met uitgesproken opvattingen over de vraag wat er nodig is om kinderen aan het leren te krijgen. Zonder volledig te willen zijn licht ik er enkele toe.

"Nee, onderwijs moet niet leuk zijn. Het moet zelfs pijn doen. Ongemak hoort bij leren. Zonder ongemak, frustratie en blauwe plekken leer je niks. In de zone van naaste ontwikkeling ben je sowieso uit je comfortzone en daar is alles nieuw voor je. Dus het daar vertoeven brengt al onzekerheid, angst en weerstand met zich mee. Juist daar begint het echte leren. Als alles steeds maar 'leuk' moet zijn doe je nooit de benodigde volhardendheid op die nu eenmaal nodig is voor een leerprestatie".

"We proberen de lesjes dichter bij de leefwereld van de leerling te krijgen, door er verhaaltjes van te maken, plaatjes toe te voegen, quizjes en spelletjes erbij te doen etc. Dit vergroot de motivatie en maakt het leren makkelijker."

"Kinderen leren altijd en overal. Het woord 'leuk' dekt die lading niet. Motivatie is er altijd. Waarom leert een kind lopen? Wij kunnen, zeker in die leeftijd (0-2), niet in het kind kruipen om achter die motivatie te komen. Ze leren het vanzelf, al doende, en soms besteden ze al hun concentratie maar aan dat ene ding: lopen! Die autonomie in stand houden is de opdracht van de volwassenenwereld om het kind heen. Een kind neemt blauwe plekken op de koop toe. Het is doelgericht en organiseert het eigen leren. De eigen wil en ambitie is leidend. Kinderen willen de spanning die erbij hoort juist graag. Het avontuur lonkt. De uitdaging. Een beetje bang mag je zijn als je van die hoge glijbaan afglijdt of die boom in klimt. Dat komt helemaal vanuit het kind zelf."

Wat is 'leuk'?

Enkele omschrijvingen van wat 'leuk' is en hoe het wordt opgevat:

• afwisseling van serieus: of je bent aan het werk, of je ontspant. Werk is niet leuk, ontspannen wel
• aantrekkelijk, aansprekend, verleidelijk, interessant, trekt de aandacht
• je wilt het graag doen, i.t.t. 'werk'
• het tegenovergestelde van verplichting: keuzevrijheid, autonomie
• lekker, plezierig, aangenaam, fijn gevoel
• voortkomend uit de eigen wil of ambitie
• motiverend
• afleidend van saai
• moeiteloosheid

In het onderwijs komt 'leuk' op verschillende manieren en in verschillende contexten voor:

• het 'opleuken' van lesstof d.m.v. spelletjes, plaatjes, verhaaltjes, quizjes etc.
• droge lesstof downgraden of opdelen om verveling te vermijden
• directe instructie afwisselen met speelse elementen
• de leerlingen zelf activiteiten laten doen: experimenten, speurtochten, beweging etc.
• wijze raad aan de leerlingen meegeven door de eigen opvattingen over 'leuk' of juist 'niet leuk' te vertellen

Stelling

Met welke stelling ben jij het meer eens?

1) Bij leren hoort nu eenmaal ongemak, onmacht en frustratie en dat is goed voor de karakterontwikkeling. We moeten het onderwijs niet leuk willen maken

2) Kinderen zijn altijd gemotiveerd om te leren. Ze nemen het daarbij behorende ongemak voor lief. Het woord 'leuk' dekt daarbij niet de lading

3) Het is prima om droge lesstof leuker te maken, dat bevordert de motivatie op school

Ik laat het hier even bij. Dit thema zal vast indrukken bij je oproepen. Die zijn welkom!

O ja, klik hier voor een leuke (korte) podcast die ik hierover heb gemaakt.