Hoogbegaafd of multipotential?

 De term hoogbegaafd bezorgt me al jaren hoofdbrekens.

Toen ik een jaar of 20 geleden ontdekte dat ik in dat hokje paste (want dat is meteen knuppel nummer 1: het is een hokje) was ik blij en tegelijk niet blij. Blij omdat ik ineens allerlei aspecten van mijn leven kon plaatsen: mijn brede belangstelling, mijn ongebreidelde honger naar kennis, mijn neiging om projecten te starten maar niet af te maken, mijn hekel aan smalltalk, de worsteling die ik zo vaak had tussen me terugtrekken en dan lekker 'mijn ding' doen of meegaan met de onvermijdelijke socialising (nee hè moet ik nou weer mee naar dat feestje?), mijn hsp, mijn extreem rechtvaardigheidsgevoel etc.etc. 

In de groep Hoogbagaafde Ondernemers zegt Wilma Kaptein, een van de beheerders, het zo:

""Jij bent een snelle denker, slimme-patronen-ontdekker, sprankelende ideeën-fontein, sensitieve sensor, eigenwijze uitvinder, visionaire koploper, filosofische diepgraver, gamechanger, innovator en/of andere vreemde vogel.""

Heerlijk, toch? Daar herken ik me enorm in. Dan heb ik dat labeltje hb niet meer nodig. Zo zie ik dat.

Minder blij omdat ik niet alwéér in een hokje wilde passen  - logisch, dat willen de meeste hb niet (toch?). Mijn hele leven was immers een aaneenschakeling van hokjes: pas je aan, blijf op de witte streep lopen, doe wat de autoriteiten je zeggen, loop niet uit de pas, doe je opleiding, vind een vrouw, sticht een gezin en blijf braaf doen wat de baas zegt. Nu had ik eindelijk eens een escape! Een radicaal andere kijk op mezelf. Dit had niemand me ooit gezegd! Niemand in mijn leven had me ooit iets zinnig over mezelf verteld. Ja... wel over de normen die gelden en de paden die je dient te volgen! Maar hoe een mens eigenlijk functioneert? Mijn ouders niet. De school niet. De universiteit niet. Mijn bazen niet. Collega's niet. Zelfs vrienden eigenlijk niet.... Hoe kom je dan aan zelfkennis? Goeie vraag! Ik nam een hb-adviesbureau in de hand en toen vielen de kwartjes als een verfrissende regenbui. Ineens was daar een deur die openging en me een prachtige spiegel voorhield! Ik herkende mezelf daarin! Wauw!

Welke lat eigenlijk?

Nou Lex! Wees er blij mee! Ja was ik ook wel maar misschien ken je de situatie dat je een cadeau krijgt dat iemand je uit goede bedoelingen geeft, maar het matcht niet echt met jezelf. Zo was het hier ook. Ik zet de knaagbezwaren eens op een rij:

• die hardnekkige link met IQ - die wil maar niet weggaan. Maar die moet wel weg. IQ is een meetinstrument dat echt niet geschikt is om 'mijn' type in beeld te krijgen. Het is een zeer beperkte meetlat. Het meet veel meer relevante zaken niet dan wel. Kijk naar mijn lijstje hierboven: die zaken typeren 'mijn' type veel sterker
• Een aantal verenigingen selecteren zelfs vooraf op je IQ! Nou bij zulke clubs wil ik sowieso al niet horen. Als je elitair wilt zijn prima dan zoek ik wel een andere bubbel
• Het discriminerend effect op mensen. Dat maakt veel kapot. Er zijn zoveel mensen die - je zou bijna zeggen gelukkig - niet in de stramienen van de samenleving passen, prachtige talenten hebben en zichzelf tegelijk als mislukkeling zien. Daardoor raken velen van hen aan lager wal, en dat is een maatschappelijk drama op zich
• Het effect op het zelfbeeld dat mensen hebben. Alleen degenen die geacht worden om in ons onderwijssysteem naar 'het hoogste' niveau op te klimmen, worden serieus genomen en met prijzen overladen. Maar jongens..... juist hb mensen weten toch dat dat sprookje heel vaak niet opgaat? Waarom houd je dan nog steeds vast aan dat ene smalle laddertje naar maatschappelijk succes? Dat heeft ook jou niet echt veel opgeleverd, toch?

Kleurrijk

Er is een flinke groep kleurrijke mensen die je met geen mogelijkheid het label hb op zou willen of kunnen plakken maar wel innovatief zijn, heel creatieve denkers zijn, originele gedachten hebben, vaak van werk wisselen, dromen hebben waar ze helemaal voor gaan (los nog van de vraag of die dromen dan wel gerealiseerd worden), tien passies tegelijk hebben.... maar soms ook inzichten kunne hebben waar je versteld van staat... luister maar eens.

Dan is er een groep waar veel vooroordelen over zijn maar die vaak mixt met de vorige, dat zijn mensen die extra gevoelig zijn, soms in psychische problemen belanden, soms hun levensbestemming niet meer goed kunnen volgen, vaak zijn het kunstenaars of bohémiens.... mensen die geen vaste verblijfplaats hebben..... die groep wil ik hier ook genoemd hebben. We zien hen liever als outcasts dan als hb toch? Zeg eens eerlijk. Nee daar willen we ons niet mee vereenzelvigen. Maar dan snij je jezelf wel af van een belangrijk stuk menselijkheid.

Het palet is heel veelkleurig.

Daar word ik blij van.

Multipotential dan maar?

Ik dacht eerst om een alternatieve term op te voeren, namelijk 'multipotential'. Die term zie ik het laatse jaar opduiken en eerst vond ik dat een interessant alternatief. Maar zelfs dat gaat de lading niet dekken omdat je dan wéér in de valkuil loopt om een hokje of label te bedenken. Die zijn nooit afdoende. Als het je aanspreekt: geniet ervan! Ik zal hem zelf ook vaker gaan gebruiken gewoon omdat het die zware lading er even af kan halen.

Laat dat labeltje hb eens vallen. Je zult je veel minder gaan bezighouden met de vraag of iemand 'het' is en veel meer met de mens die je tegenover je hebt. Godzijdank zijn wij geen psychiaters die speuren naar 'kenmerken' om iemand in een hokje te duwen of zorgmedewerkers op de school van je kind die fanatiek proberen een label te plakken.

Laat mensen mensen zijn.

Eer het leven!

Wees dankbaar voor de veelkleurigheid die God ons gegeven heeft!