Nabeschouwing bij Situatie 2 Luisteren

Ik heb eens gelezen “Als een leraar praat en de klas is stil, wordt er dan geleerd?” Deze zin is me altijd bijgebleven. Ik kan nog terughalen wat er tijdens het VO bij mij gebeurde (en volgens mij ook bij mijn klasgenoten): we waren steeds in een soort staat die wisselde tussen verbazing en onbegrip. Het ging immers steeds om nieuwe lesstof. Een brood kopen bij de bakker; dat is een gewoonte die we allemaal kennen, waar dus niks nieuws te leren valt. Een gewoonte en dus een herhalend patroon. Maar die nieuwe lesstof is net zo confronterend als voor de eerste keer snoep kopen in de Jamin: je bent zenuwachtig, staat te dribbelen voor de kassa omdat je niet weet wat je tegen de kassajuffrouw moet zeggen, hoe je moet betalen etc. Een nieuwe, leerzame ervaring waar je natuurlijk later veel aan gaat hebben maar die eerste keer is nogal stressvol!

De stilte in de klas betekent dus zeker niet dat de informatie ook wordt opgenomen, begrepen en verwerkt. De meesten van ons kwamen niet eens toe aan het stellen van uitlegvragen, omdat dat immers pas mogelijk wordt wanneer je een zeker niveau van begrip hebt. En dat heb je dus niet! Dan maar vertrouwen op het huiswerk, dat bedoeld is om de lesstof nog eens grondig door te lopen. Maar ik verklap je een geheimpje: de meeste leerlingen maken nauwelijks tot geen huiswerk. Meisjes wel meer dan jongens. Maar als je bij de tweede oefening al vastloopt, hoe kom je dan nog verder? Huiswerk wordt over het algemeen ervaren als een onrechtvaardige ballast en als vrijheidsberoving.

Op het VO ervaart ongeveer de helft van de leerlingen huiswerk als negatief en stressvol.

Het lijkt erop, dat er een cyclus ontstaat die steeds verder tot frustratie leidt: frustratie bij de leraar, omdat de leerlingen een te laag leertempo hebben, en frustratie bij de leerlingen omdat ze niet genoeg ondersteuning krijgen bij hun leerproces. Er is een psychologische drempel om bv. uitleg te vragen. Je wilt immers de klas niet vertragen? En jouw eigen uitlegvraag is niet dezelfde als die van een andere leerling. Menig leraar heeft uiteindelijk een crisisberaad moeten starten om er achter te komen waar de leerlingen vastlopen. Meestal is dit niet gepland.

Link naar de vragenlijst